Türkiye’deki son Ermeni köyü depremden sonra geleceğinden endişe ediyor

Vakıflı, Türkiye – Türkiye’nin geriye kalan tek Ermeni köyü Vakıflı’da yaşlılar, bölgeyi vuran yıkıcı depremlerde hiçbirinin ölmediği için Tanrı’ya şükrediyor. Ama sevgili vatanlarının geleceğinden endişe ediyorlar.

Portakal ve limon bahçeleri ile çevrili tek veya iki katlı 40 taş evden 30’u hasar gördü.Üçüncü büyük depremden bu yana 130 köylü elektriksiz kaldı. Barınmak ve ısınmak için çay evinde toplanırlar.

İstanbul’da 17 yıl geçirdikten sonra memleketine dönen 67 yaşındaki emekli kuyumcu Macys, dedi.

“Bu köy küçük ve çocuklarımız çoğunlukla İstanbul’da yaşamayı tercih ediyor… Bildiğimiz tek ev burası. Bu felaketten sonra köyün yeniden inşa edilmesi ne kadar sürer bilmiyorum. Çok korkuyorum ki çoğu insan ve köy gidecek.”

Sadece adını veren Massys, yeniden inşa edilene kadar kalacağına yemin etti.

Hatay ilindeki Musa Dağı’nda yer alan Vakıflı, Türkiye’nin Suriye ile olan uzun sınırının batı ucundaki Samandağ kentine bakmaktadır. Köylüler birbirleriyle Arapça ve Türkçe kelimelerle seyreltilmiş Jebel Musa Ermeni lehçesi olarak bilinen yerel bir Ermeni lehçesiyle konuşurlar.

Türkiye ezici bir çoğunlukla Müslüman ama bazı eski Hıristiyan topluluklara ev sahipliği yapıyor – modern Türkiye’den önce gelen Müslüman liderliğindeki ancak çok etnikli ve çok inançlı Osmanlı İmparatorluğu’nda yaşayan nüfusun azalan kalıntıları.

Bugün, Türkiye ve Ermenistan, Ermenistan’ın 1915’te Osmanlı İmparatorluğu tarafından öldürüldüğünü söylediği 1,5 milyon insan konusunda esas olarak anlaşmazlığa düşmüş durumda. Ermenistan bunun soykırım olduğunu söylüyor.

Türkiye, Birinci Dünya Savaşı sırasında Osmanlı İmparatorluğu’nda yaşayan birçok Ermeni’nin Osmanlı kuvvetleriyle yaşanan çatışmalarda öldürüldüğünü kabul ediyor, ancak rakamlara itiraz ediyor ve bunların sistematik olduğunu reddediyor.

Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu geçen hafta Ermenistan tarafından depremzedelere gönderilen insani yardımın aralarındaki ilişkileri normalleştirme çabalarını artırabileceğini söyledi.

korkunç karanlık

Vakıflı Köyü Muhtarı Birk Karton, iki katlı evinin ikiye bölündüğünü ve yapı müfettişlerini beklediğini söyledi. Evden değerli eşyalarını koyacak yeri olmadığını, kafenin dışında kağıt bardakta Türk kahvesini yudumladığını sözlerine ekledi.

64 yaşındaki Armin Hergel, eskiden küçük bir jeneratörü olan ve “Hilton” adını verdiği kafede yaşadığını ancak köydeki elektrik kesintilerinin gerçek bir sorun olduğunu söyledi.

“Isınmamız lazım. Çay içerek ısınmaya çalışıyoruz ama geceler zifiri karanlıkta, sürekli artçı sarsıntılarla gerçekten soğuk ve ürkütücü oluyor.”

İlk iki deprem olduğunda İstanbul’da kızını ziyaret ediyordu. Ayarlamak için Vakıflı’ya döndü.

“Depremler durdu sandık… Sonra pazartesi gecesi üçüncü deprem oldu ve hasar çok daha büyüktü. Şimdi evimiz oturulamaz durumda ve zamanın yarısını kafede, yarısını da çadırda yaşıyoruz.”

Erkekler ve kadınlar mutfakta birlikte çalışarak çorba ve pilav yaparlar.

Köyün kenarına yakın bir yerde Meryem Ana Ermeni Kilisesi yer almaktadır.

Rahip Avedis Tapasian, üçüncü depremin en çok hasara neden olduğunu söyledi. Kilisenin taş duvarları yıkıldı ve vaftiz kurnası paramparça oldu. Meryem ve İsa’nın işlemeli resimlerinin olduğu bir sunak bezinin tavanından boya parçaları sıçramıştı. 6 Şubat depreminden bu yana Ayin açıklanmadı.

“Yenilemeyi planlıyorduk… Tanrı bize çok sevdiğimiz yeri onarmanın ve yenilemenin farklı bir yolunu gösterdi” dedi.

Çoğunlukla turistlere satılan köyde şarap yapan 26 yaşında bir adamdı.

“Hayatımı burada geçirmek için Türkiye’nin kuzeyinde şarapçılık okudum. Şimdi her şey yıkılıp yeniden yapıldığından, ne zaman tekrar ayağa kalkacağımız hakkında hiçbir fikrim yok” dedi.

(Rapor Ece Toksabay; Editör: Alexandra Hudson ve Andrew Heavens)