Türkiye, depremin enkazını kaldırmak için “anlaşılmaz” bir zorlukla karşı karşıya

ANTIAKH, Türkiye (Reuters) – Yakın tarihinin en ölümcül depreminden sonra Türkiye, bazıları zararlı olabilecek yüz milyonlarca ton molozun bertaraf edilmesi gibi göz korkutucu bir görevle karşı karşıya.

Türk yetkililer, 6 Şubat depremi ve artçı sarsıntıların en az 156.000 binanın tamamen yıkılmasına veya yıkım gerektirecek kadar hasar görmesine neden olduğunu ve şehirlerin tüm alanlarının enkaz halindeki beton ve çeliğe dönüştüğünü söyledi.

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP), üretilen 116-210 milyon ton molozun bir metre yükseklikte yığılması halinde 100 kilometre karelik (40 mil kare) bir alana eşdeğer olduğunu söylüyor. Bu kabaca Barselona büyüklüğünde.

14 Mayıs’ta yapılması muhtemel seçimlerle karşı karşıya kalan Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, evleri bir yıl içinde yeniden inşa etme sözü vermesine rağmen, uzmanlar güvenliğin hızdan önce gelmesi gerektiği konusunda uyardı.

Bir yetkili, bazı projeler için ihalelerin ve sözleşmelerin çoktan tamamlandığını ve güvenlikten ödün verilmeyeceğini söyledi.

Birçok şehirde, kurtarma ekiplerinin yerini, beton dağlarda güçlükle ilerleyen binlerce kamyon ve kazıcı aldı. Hatay’ın Antakya ilçesindeki işçiler, bir binanın enkazını kaldırmanın birkaç gün sürebileceğini söyledi.

UNDP Mukim Temsilcisi Louisa Fenton yaptığı açıklamada, “Zorluğun kapsamı neredeyse kavranamayacak kadar geniştir.” dedi. Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı, felaketin 1999’daki son büyük Türkiye depreminden 10 kat daha fazla enkaza neden olduğunu söyledi.

Şimdiye kadar çıkarılan molozların çoğu, çevredeki derme çatma çöplüklerde saklandı ve bu da kirlilikle ilgili endişeleri artırdı. Çok sayıda uzman Reuters’e, eski inşaat malzemelerinin Türkiye de dahil olmak üzere birçok ülkede yasaklanan kansere neden olan bir lif olan asbest içerebileceğine dair endişeler olduğunu söyledi.

Çevre Bakan Yardımcısı Mehmet Emin Birpınar, Twitter’da yaptığı açıklamada, asbest gibi zararlı maddelerin yayılmasını önlemek için toz bastırma sistemlerinin kullanıldığını söyledi.

Reuters muhabirleri, Antakya ve Osmaniye’nin de aralarında bulunduğu illerde bazı su tırlarının kamyonlara aktarılırken hortumla molozların üzerine atıldığını, ancak diğer pek çok olayda bu tür önlemlerin alınmadığını kaydetti. Bierpınar’a yorum için ulaşılamadı.

çevresel uyarılar

Antakya’nın güneyindeki moloz kaldırma işine doğrudan katılan üç kişiye göre, bir depolama sahası seçerken yakınlık ve rahatlık kilit faktörlerdir.

Ancak Çevre Mühendisleri Odası Başkanı Ahmed Kahraman, enkazın depolandığı yerin jeoloji ve çevre uzmanları tarafından “dikkatli bir şekilde incelenmesi” gerektiğini söyledi.

Bazı çevre aktivistleri ve muhalif politikacılar, molozların uygunsuz şekilde kaldırılmasının çevre felaketine yol açabileceği konusunda uyarıda bulunuyor. Reuters tarafından ziyaret edilen en az bir site ağaçlık bir alandı.

Muhalefetteki Cumhuriyet Halk Partisi’nden Gökhan Günaydın, “Kehre, zeytinliklere ve dere yataklarına çöplerin ayrıştırılmadan ve geri dönüştürülmeden atılması yeni çevre felaketlerine neden oluyor” dedi.

Perpınar, geçtiğimiz Cuma günü Twitter’da Hatay’da moloz bertarafı için seçilen alanların tarım ve yerleşim alanları ile sulak alanlar ve sit alanlarından uzak olduğunu söyledi.

Hatay’da bugüne kadar toplam 200 futbol sahası büyüklüğünde 19 geçici saha tespit edildiğini ve günlük 150 bin metreküp moloz taşındığını sözlerine ekledi.

Bu hafta yüzlerce tır agrega, Antakya’nın doğusundaki tepelere yuvarlanarak yüklerini yemyeşil ve zeytin ağaçlarının yakınındaki alanlara boşalttı.

Tuğla ve çimento fabrikası sahibi olan 51 yaşındaki Altan Arslan, depremden sonra arazisini moloz depolamak için devlete bağışladığını söyledi.

Her gün binlerce kamyonun geldiğini ve enkazın büyük bir yığına dönüştüğünü söyledi. Buldozerler daha sonra atıkları düzleştirdi ve bir uçurumun kenarına doğru itti, enkazın bir kısmını vadiye boşalttı ve büyük toz bulutları yarattı.

Arslan, hafriyat ekipleri bahçesindeki yeni beton blok yığınlarının yakınına kırılmış beton dökerken, “Bunun gibi iki sahaya daha ihtiyacımız olabilir, çünkü yıkım çok büyük,” dedi.

Yerel halkın depremden hemen sonra travma geçirdiğini ve molozları nereye atacakları konusunda endişelendiklerini sözlerine ekledi.

Fabrikası, Antakya’nın inşasına yardım etti, ancak üzerinde durduğu arazi şimdi şehrin mezarlığı.

“Bu şehri yaratırken çok mutluyduk ama böyle yıkıldığını görünce…”. Elini yüzüne koydu ve ağladı.

(Kapak) Antakya’da Timur Azhari ve Ece Toksabay, Editör: Alexandra Hudson ve Andrew Heavens

Standartlarımız: Thomson Reuters Güven İlkeleri.