Türk bilim insanı kanser tespit teknolojisi alanında yeni ufuklar açıyor

Londra

Ünlü Türk kadın bilim insanı, sonuncusu giyilebilir ultrason teknolojisi olan ve farklı kanser türlerini teşhis etme şeklimizi değiştiren çığır açıcı buluşlarıyla dünya sahnesinde kendine seçkin bir yol çizmeye devam ediyor.

Canan Dağdeviren, giyilebilir kalp pili ve cilt kanserini saniyeler içinde tespit edebilen makine gibi dikkat çeken buluşlarıyla yıllardır tıp teknolojisi dünyasında yeni bir çığır açıyor.

Son başarısının ilham kaynağı, özellikle travmatik bir kişisel deneyimden geldi: düzenli kontrollere rağmen ileri evre meme kanseri teşhisi konulan teyzesinin ölümü.

Dağdeviren, o dönemde prestijli Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nde doktora sonrası araştırmacı olarak çalışıyordu ve “mümkün olduğunca çok kadına yardım etme” misyonuyla yola çıktı.

Yüksek meme kanseri riski taşıyan bireylerde daha sık tarama yapılmasını sağlamak amacıyla sutyene kusursuz bir şekilde entegre edilen giyilebilir bir ultrason tarayıcı için bir prototip tasarımı öngördü.

Anadolu Ajansı’na verdiği video röportajında, “O zamanlar kağıt üzerinde hayaldi ama artık gerçek oldu” dedi.

Dağdeviren ve MIT’deki ekibi yakın zamanda cihazın, tıbbi tesislerde bulunan ultrason sensörleriyle karşılaştırılabilecek düzeyde ayrıntı düzeyinde görüntü yakalama yeteneğini gösterdi.

Ekip, cihazı meme kisti öyküsü olan 71 yaşındaki bir kadın üzerinde test etti ve erken evre tümörlerin boyutu olan 0,3 cm çapındaki kistleri başarıyla tespit edebildi.

Denemeler ayrıca cihazın doğruluğunun geleneksel ultrason teknolojisiyle karşılaştırılabilir olduğunu ve 8 santimetreye kadar derinliklerde doku görüntülemeye olanak sağladığını gösterdi.

Cihazın, kullanıcılara “hiçbir tarama yapmadan, herhangi bir doktor olmadan, herhangi bir radyoloğun katılımı olmadan, tek bir anlık görüntü üzerinden meme dokusunu hayal edip görselleştirmelerine olanak tanıyacağını ve bu verilerin iPhone’unuza iletilerek işleneceği” açıkladı.

Teknolojinin ve sağladığı erken teşhisin “hayatta kalma oranını %98’e kadar artırabileceğini” ekledi.

“çok yönlü teknoloji”

Dağdeviren, cihazın kullanım alanlarının meme kanseri tespitinin ötesine geçeceğini söyledi.

“Bu teknoloji o kadar çok yönlü ki, sadece meme kanseri için değil, aynı zamanda böbrek kanseri gibi diğer kanser türlerinin değerlendirilmesi için de kullanılabilir” dedi.

Böbrek sağlığına ilişkin iyi bir tahmin sağlayan mesane hacmini izlemek için özel olarak tasarlanmış iç çamaşırları için de teknoloji geliştirdiklerini söyledi.

“Cihaz hamile bir kadının karnına da yerleştirilebilir.”

“Hatta MIT’de bu teknolojinin bebeğimi izlememe nasıl yardımcı olabileceğine dair gerçek bir demo bile yaptım. Bebeğimin özelliklerini görebiliyor ve bebeğin nasıl hareket ettiğini izleyebiliyorum.”

Dünya çapında milyonlarca kadını olumlu yönde etkilemek için teknolojiden yararlanmaya kararlı.

Şöyle açıkladı: “Uygulamaların sınırsız olduğunu düşünüyorum, dolayısıyla bunları pankreas kanseri veya yumurtalık kanseri gibi erişilmesi ve görselleştirilmesi zor olan farklı organ türleri için kullanabiliriz.”

“Bu tür kanserleri erken aşamada teşhis etmek çok zordur. Dolayısıyla, 12 santimetreye kadar derinlikte bu tür bir tespitle… Yapabileceğimiz çok şey olduğunu hissediyorum.”

Hayat ve para tasarrufu

Dağdeferen, bu teknolojinin “küresel olarak yılda 11 milyona kadar hayat kurtarma” potansiyeline sahip olduğunu söyledi.

Aynı zamanda “kanser harcamalarını yarı yarıya azaltacağını” söyledi.

Şöyle açıkladı: “Sadece 2020 yılında sigorta şirketleri kanser araştırmaları ve harcamaları için 30 milyar dolardan fazla para ödedi… ve bu miktar her yıl %20 artıyor.”

“Bu teknoloji yalnızca hayatta kalma oranını %98’e kadar artırmakla kalmayacak, aynı zamanda birçok tıbbi maliyeti de azaltacak ve toplum üzerinde büyük bir etki yaratacak.”

Dağdeviren, “Bu yılın sonunda veya gelecek yılın başında bu teknolojiyi gerçek pazara taşıyacak bir şirket kurmayı umduklarını” söyledi.

“Şu anda bu şirketin parçası olabilecek yatırımcılar ve ortaklar arıyoruz ve her türlü diyalog ve konuşmaya çok açığız.”

Anadolu Ajansı’nın internet sitesinde kısaca AA Haber Yayın Sistemi (HAS) abonelerine sunulan haberlerin yalnızca bir kısmı yer alıyor. Abonelik seçenekleri için lütfen bizimle iletişime geçin.