NASA, Jüpiter’in lavlarla kaplı uydusu Io’nun daha önce hiç görülmemiş görüntülerini paylaşıyor
NASA, uzay ajansının Juno sondasını kullanarak, Jüpiter’in etrafında dönen yaklaşık 90 uydudan biri olan Io’nun ayrıntılı görüntülerini yayınladı.
Uzay aracı yakın zamanda gerçekleşen bir uçuş sırasında Ay’ın görüntülerini yakaladı. Görüntüler, Juno sondası tarafından yakalanan ham verileri kullanarak bunları işleyen vatandaş bilim insanları tarafından oluşturuldu.
IU nedir?
NASA’ya göre Io, güneş sistemindeki volkanik açıdan en aktif gezegendir. Yüzlerce volkan benekli yüzeyini kaplıyor ve bazıları kilometrelerce yükseklikteki lav çeşmelerinden fışkırıyor.
Bu volkanik patlamalar o kadar güçlü ki bazen büyük teleskoplar kullanılarak Dünya’dan gözlemlenebiliyor.
Io’nun yüzeyinde erimiş silikat lav gölleri bile var.
Juno sondası tarafından çekilen yeni görüntüler, büyük kırmızı erimiş lekelerle birlikte ayın dönen yüzeyini ortaya çıkarıyor.
Io, Dünya’nın ayından sadece biraz daha büyüktür ve Jüpiter’in muazzam yerçekimi ile Jüpiter’in diğer iki uydusunun (Europa ve Ganymede) yörüngesel çekimi arasındaki çekişmenin ortasında kalmıştır.
Sonuç olarak Io’nun genellikle bulutlar tarafından gerildiği ve sıkıştırıldığı, NASA’nın söylediğine göre bu eylemler birçok yanardağdan fışkıran lav akıntılarıyla bağlantılı.
Juno, sondanın Io’nun yüzeyinin sadece 1.500 kilometre üzerinde uçacağı Aralık ayında bu değişken uyduyu daha fazla gözlemlemek için geri dönecek.
Jüpiter’in atmosferinde benzeri görülmemiş bir özellik keşfedildi
James Webb Teleskobu’nun Jüpiter’in atmosferindeki bir sırrı ortaya çıkarması nedeniyle NASA, bu hafta güneş sistemimizdeki en büyük gezegenle özel olarak ilgilendi.
Temmuz 2022’de yakalanan Webb NIRCam’den (yakın kızılötesi kamera) elde edilen verileri kullanan araştırmacılar, Jüpiter’in ekvatorunun 4.800 kilometreden fazla yukarısına uzanan yüksek hızlı bir jet akışını tespit edebildiler.
Yeni keşfedilen jet akımı saatte 515 kilometre hızla hareket ediyor; bu, Dünya’daki Kategori 5 kasırganın sürekli rüzgarlarının iki katıdır.
Gezegenin alt stratosferindeki Jüpiter’in bulutlarının yaklaşık 40 kilometre yukarısında yer alıyor.
Bu keşif, yalnızca bilim adamlarının Jüpiter’in çalkantılı atmosferini nasıl anladıkları konusunda bir atılım değildi, aynı zamanda Webb Teleskobu’nun gelecekte bu özelliklerin daha fazlasını nasıl yakalayabileceği konusunda da bir atılımdı.
Bulguları açıklayan makalenin baş yazarı, İspanya’nın Bilbao kentindeki Bask Ülkesi Üniversitesi’nden Ricardo Hueso, “Bu bizi tamamen şaşırtan bir şey” dedi.
“Jüpiter’in atmosferinde her zaman bulanık bir pus olarak gördüğümüz şey, artık gezegenin hızlı dönüşünü takip edebildiğimiz net özellikler olarak ortaya çıkıyor.”
Jüpiter bu görüntülerde neden mavi görünüyor?
Merak etmeyin, çoğu insanın aşina olduğu koyu turuncu ve krem rengi Jüpiter’in rengi değişmiyor.
Bu görüntüler ayrıca JWST’nin 0,6 ila 5 mikron arasındaki kızılötesi dalga boyu aralığını kapsayan NIRCam kamerası ve 5 ila 28 mikron arasındaki kızılötesi dalga boyu aralığını kapsayan Mid-InfraRed cihazı kullanılarak da çekildi.
Bu ekipman, gökbilimcilerin parlak bir merkezi gövde etrafındaki çok soluk nesnelerin görüntülerini çekmesine olanak tanır. NASA bilgi formu diyor ki.
Daha parlak bir nesnenin ışığını bloke ederek, yakındaki soluk bir nesnenin yakalanmasını mümkün kılarak çalışır.
Her fotoğraf, farklı dalga boylarını yakalamak için farklı bir filtre kullanılarak çekildi ve her filtreye farklı bir renk atandı.
Renk, tüm bu görsellerin üst üste yerleştirilmesinden geliyor.
Jüpiter’in görüntülerinde, parlak beyaz noktalar ve çizgiler muhtemelen yoğun konvektif fırtınaların yüksek irtifadaki bulut tepeleridir.
Kırmızı kısımlar, gezegenin kuzey ve güney kutupları üzerinde daha yüksek rakımlara uzanan aurora borealis’tir.
