Ay yüzeyinde bulunan su: ‘İlk kez böyle bir keşif yapıldı’
NASA, Ay’ın güneşli yüzeyinde ilk kez su izleri bulduğunu açıkladı. Tarihsel keşfin Stratosphere Gözlemevi Teleskobu SOFIA’dan yapıldığı bildirilirken, bilim adamları ay suyunun daha önce bilinenden daha yaygın olduğunu açıkladılar. 11 yıl önce yapılan araştırmalar, Ay’da küçük miktarlarda nispeten yaygın su bulunduğunu ortaya çıkardı, ancak Ay’ın yüzeyinde ilk kez berrak su molekülleri tartışmasız keşfedildi.
Bir başka ekip, yaklaşık 40 bin metrekarelik bir alanı kaplayacak şekilde yüzeyde kalıcı gölgelerin gözlemlendiğini belirtti. Bunların buza dönüşmüş su olma olasılığı üzerinde bir vurgu var.
Bu keşfin anlamını anlamak için Erciyes Üniversitesi Spacebimer Müdür Yardımcısı Doç. Dr. Ahmet Dervişoğlu’na ilettik. Dervişoğlu, “Ay’ın atmosferi olmadığı için su, güneş ışığının etkisiyle ay yüzeyinden kolayca kaçar. Ancak bu keşif sayesinde Ay’ın güneş ışınlarından etkilenen bölümünde de su olduğunu ve oradan kaçmadan korunduğunu öğrendik. İlk kez böyle bir keşif yapılıyor. Bu açıdan çok önemli. Ay’daki keşif, Güneş Sisteminin yapısını ve Ay’ın oluşum sürecini anlamada da önemli olacaktır.” dedim.
BU KEZ ŞÜPHELİ YOK!
Ay’da suyun varlığı, ileride bir kaynak bulunursa Ay görevlerinin gidişatını tamamen değiştirebilir. NASA’nın Goddard Uzay Uçuş Merkezi’nden Casey Honniball liderliğindeki ekip, doğal cam veya atık malzemede su molekülleri keşfetti.
Fotoğraf: Reuters
Önceki gözlemlerde şüphe uyandıran durum, bunun su molekülü mü yoksa su molekülüne benzerlik gösteren hidroksil mi olduğu sorusuydu. Yeni keşfin şüpheye yer bırakmadığı belirtildi.
Bu suyun görüldüğü güneşli Ay yüzeylerinde hayatta kalabilmesinin tek yolu, mineral taneleri içerisine gömülerek soğuk ve uygun olmayan ortamdan korunmaktır.
Pek çok insan suyu buz şeklinde bulduğumuzu düşünüyor ki bu doğru değil. Az önce bir su molekülü keşfettik. Birbirlerinden çok farklı oldukları için, birbirleriyle etkileşime girip buz şekline dönüşemezler veya sıvı halde kalamazlar. ‘
Casey Honniball
Doçent. Güneş Sistemindeki tüm gezegenlerde çok küçük de olsa suya rastlandığının altını çizen Ahmet Dervişoğlu, şunları söyledi:
“Yaşamın ana kaynağı olan su, evrende oldukça yaygın olarak bulunur. Ancak bu gök cisimleri bizden uzak olduğu için onlara ulaşmamız pek olası değildir. Bu nedenle su arama çalışmaları daha yakın zamanda; İçinde bulunduğumuz sistemde daha yoğun yapılmaktadır.
SIVI SU VE KATI SU (BUZ) NEREDE KEŞFEDİLDİ?
Bütün bunlara rağmen su denince akla genellikle sıvı su gelir. Buz formunda sıvı su veya katı su; Mars ve Merkür’de, Jüpiter’in uyduları Europa, Ganymede ve Callisto ve Satürn’ün uyduları Titan ve Enceladus’da bulundu.
Güneş sistemindeki tüm gezegenlerde çok az miktarda su tespit edildi. Örneğin, Merkür’ün çok ince atmosferinin gaz halinde% 3,4 su buharına sahip olduğu bilinmektedir. (1). Venüs’ün atmosferinde% 0,002 su buharı keşfedildi. (2). Benzer şekilde Mars, Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün atmosferinde de su buharı bulundu. “
İKİNCİ ARAŞTIRMADA KARANLIK ALANLAR BULUNDU
Nature Astronomy tarafından ikinci bir çalışma yayınlandı. Ay’da soğuk ve karanlık bölgeler olduğunun altı çizilirken eksi 163 santigrat dereceye kadar düşebilen karanlık bölgeler olduğu belirlendi. Bu bölgelerde zamanla donmuş olabilecek suyun milyarlarca yıl bozulmadan kalabileceği vurgulandı.
NASA’nın Lunar Reconnaissance Orbiter uzay aracından alınan bilgileri kullanan ve Colorado Üniversitesi’nden Paul Hayne tarafından yürütülen araştırmalar, Ay’ın kutup bölgelerinde çoğu madeni para boyutunu aşmayan on milyarlarca küçük gölge keşfetti.
Araştırmamız, Ay’ın daha önce keşfedilmemiş birçok bölgesinin buz şeklinde su içerebileceğini gösteriyor. Sonuçlarımız, suyun Ay’ın kutup bölgelerinde önceden bilinenden çok daha yaygın olduğunu gösteriyor. Bu, erişimi, toplamayı ve analiz etmeyi kolaylaştıracak ”dedi.
‘DÜŞÜNDÜĞÜMÜZDEN DAHA YAYGIN’
Honniball, “Su sadece kutup bölgelerinde bulunmuyor. Düşündüğümüzden çok daha yaygındır. Bütün bunlara rağmen asıl soru işareti olan Ay’daki suyun kaynağı henüz keşfedilmiş değil.
“Gezegenimize en yakın dostumuz olarak, Ay’daki suyun kaynağını anlamak Dünya’nın suyunun kökenine ışık tutabilir.”
Paul Hayne
Hayne, “Aydaki suyun kökeni, bu ve diğer araştırmalarla cevaplamaya çalıştığımız en büyük sorulardan biridir” dedi. “Şu anda su kaynağıyla ilgili en güçlü olasılıklara baktığımızda; Ay’ın kendisi kuyrukluyıldızlar, asteroitler, gezegenler arası toz parçacıkları, güneş rüzgarları ve volkanik patlamalardan kaynaklanan gazlardan ortaya çıkar.
Daha önce 26 Ekim’de Ay ile ilgili “heyecan verici” yeni bir keşfi duyuracağını duyuran NASA, Artemis adlı program çerçevesinde 2024 yılında Ay’ın yüzeyine bir erkek ve bir kadın astronot göndermeyi planlıyor.
/cdn.vox-cdn.com/uploads/chorus_asset/file/24401977/STK071_ACastro_apple_0001.jpg)
