‘Cennet Olmalı’: Filistin’e yeni bir bakışla Deadpan hiciv

Filistinli yönetmen Elia Süleyman’ın yönettiği “Havana’da 7 Gün”, yedi kısa film ile Küba başkentinde çağdaş yaşamın bir resmini sunuyor. Bir keresinde, bir röportajda Süleyman, Küba veya İspanyolca hakkında çok şey bilmediği için bu filmi çekmekten korktuğunu itiraf etti. Ancak, yönetmen kamerayı prodüksiyona daha uzak bir açıyla yerleştirerek kendi yolunu kesti ve herhangi bir öznellik dayatmadan kuzey Karayip ülkesinin bütünlüğünü korumasını sağladı.

Yönetmenin son filmi “Cennet Olmalı” nın durumu oldukça farklı. Son özelliğinden on yıl sonra Süleyman, sessiz versiyonunun Nazareth’ten Paris ve New York’a kadar olan odyssey hikayesinin izleyicisiyle karşısına çıkıyor. Yıllarca gerçek hayatta sürgünde yaşamayı seçen Süleyman, bu üç şehrin yaşam tarzını yaşamış ve şimdi bunlara yakından bakmaktadır.

Diğer filmlerinde olduğu gibi, Süleyman yine kendini tasvir eder ve bu sürgü mizahında eğlence ile etrafındaki yaşamın kaosunu gözlemler. İsrail’de çoğunluk-Filistin nüfusu olan tek şehir olan Nasıra’nın çevresinden başlayarak film, bazıları komik olan çeşitli günlük yaşam olayları sunuyor. Filmde, çok garip olan yönetmenin bu sessiz versiyonu, diğerlerinin gözlerinin önünden geçen komşu gibi hayatlarını izliyor. Filistin sahnelerinin dizilerinin – ülkedeki atmosferi en otantik şekilde tasvir etmek için renkler ve açılar açısından mükemmel bir şekilde çekilen – çok etkileyici olduğunu ve hiçbir eylem olmasa bile filme odaklanmanızı sağladığını söylerken, ayrıca açılış sahnesinden sonra farklı bir hikaye izlemeyi beklediğimi itiraf ettim. Böyle görkemli eşyalarla süslenen ilk sahne, gece alayı yapan bir piskopos gösterir. Kilisenin kapısına geldiklerinde, bakıcılar kapıyı açmayı reddediyorlar. Sahnenin sonunda koridorlarda yuvarlanıyorsunuz, ancak diğer birçok metafor kesinlikle okunabilir. Ne yazık ki, bu kusursuz sahneyi takip eden statik, gözlemsel, uzun çekimler beni biraz hayal kırıklığına uğrattı.

Film izleyiciye doğrusal bir mesaj vermek istediklerini açıklamaya devam ediyor. Süleyman bir sonraki filmi için uygun fon bulmak üzere Paris’e gider. Ancak, “yeterince Filistinli” olmadığı için bir yapımcı ile yaptığı toplantıda reddedildi. New York’taki ikinci durağında, bir taksi anı gibi saçma olaylar yaşamaya devam ediyor. Taksi şoförü ona nerede olduğunu sorar ve yönetmenin anavatanını öğrendikten sonra kabinde bir Filistinli olduğu için çok mutlu olur. Filmine gelince, New York’taki yapımcılar, tıpkı Fransızlar gibi herhangi bir Filistin hikayesiyle ilgilenmiyorlar. Fransız üreticiler, konunun daha Fransız bir versiyonunu satın aldı. Kısacası, Süleyman her iki fon için ziyaret ettiği yerleri dolaşır ve benzer unsurlar bulur ve komik detaylar arasında belirgin bir eleştiri sunar.

Yukarıdaki hikayeyi okuduktan sonra Süleyman’ın Filistin bölümünü ve filmdeki işgali görmezden geleceğini ve Fransız üreticilerin isteklerine daha yakın bir senaryo sunacağını tahmin edebilirsiniz. Aksine, Kanuni Sultan Süleyman, filmin tamamını ona adamayarak meseleye yeni bir bakış getiriyor. Bu yönü anlamak için ayrıntıları takip etmeniz gerekir. Örneğin, arkasından gözü kapalı bir kadının oturduğu bir arabada gözlük alışverişi yapan iki İsrail askerinin bir sahnesini veriyor. Böyle bir anı gören kimse, sanki her şey yolundaymış gibi davrandığını iddia edemez. Filmin son sahnesi sizi ikna etmek için başka bir örnektir. Filistin’e döndüğünde, kendini Paris ve New York’ta mükemmel bir yabancı yapan bu gözlemci adamı, genç neslin neşeli dans ettiği bir kulüpte görüyoruz. Yönetmen, Nazareth’in özgür hisseden enerjik, canlı bir genç nüfus vizyonunda sadece bir umutsuzluk yeri olmadığını söylüyor. Hayal kırıklığı ve tüm kötü duyguların salıverildiği ve burada bir tür umut haline dönüştüğü görülmektedir.

“Cennet Olmalı” sinematografisi, mesajları ve film müzikleri sayesinde mutlaka görülmesi gereken yeni arthouse filmlerinden. Ancak, gereksiz gibi görünen bazı genişletilmiş sahneler için hazırlıklı olun.