Çin ve Fransa evreni daha iyi anlamak için uydu fırlattı
Batılı bir güç ile Asya devi arasındaki işbirliğinin göze çarpan bir örneği olarak, evrendeki en güçlü patlamaları araştırmak amacıyla bugün Cumartesi günü bir Fransız-Çin uydusu fırlatıldı.
Her iki ülkenin mühendisleri tarafından geliştirilen Uzay Değişken Nesne Gözlemcisi (SVOM), ışığı Dünya’ya ulaşmak için milyarlarca ışıkyılı yol kat eden gama ışını patlamalarını arayacak.
İki Fransız ve iki Çin olmak üzere dört alet taşıyan 930 kg’lık uydu, güneybatı Sichuan Eyaleti, Xichang’daki bir uzay üssünden Çin Uzun Yürüyüşü 2-C roketiyle öğleden sonra 3:00 civarında (0700 GMT) fırlatıldı. Agence France-Presse gazetecileri ifade verdi.
Gama ışını patlamaları genellikle Güneş’ten 20 kat daha büyük olan büyük yıldızların patlamasından veya kompakt yıldızların birleşmesinden sonra meydana gelir. Son derece parlak kozmik ışınlar, bir milyardan fazla güneşe eşdeğer bir enerji patlaması yayabilir.
New York’taki Flatiron Enstitüsü Astrofizik Merkezi’nde astrofizikçi olan Uri Gottlieb, AFP’ye onları gözlemlemenin “zamanda geriye bakmak gibi olduğunu, çünkü bu nesnelerden gelen ışığın bize ulaşması uzun zaman alıyor” dedi.
– ‘Birçok gizem’ –
Işınlar, uzaydaki yolculukları sırasında içinden geçtikleri gaz bulutlarının ve galaksilerin izlerini taşırlar; bu, evrenin tarihini ve evrimini daha iyi anlamak için değerli bir veridir.
Gottlieb, “SVOM, evrendeki en eski GRB’lere karşılık gelen en uzak GRB’leri ortaya çıkarmak da dahil olmak üzere, gama ışını patlamaları alanındaki birçok gizemi çözme potansiyeline sahip” dedi.
Şu ana kadar tespit edilen en uzak patlamalar, Büyük Patlama’dan yalnızca 630 milyon yıl sonra, evrenin henüz emekleme aşamasında olduğu dönemde meydana geldi.
Astrofizik Enstitüsü’nden astrofizikçi Frederick Denny, “Gama ışını patlamalarıyla ilgileniyoruz çünkü bunlar, bazı yıldızların ölümünü daha iyi anlamamızı sağlayan çok yoğun kozmik patlamalar” dedi. Paris.
“Bütün bu veriler, fizik yasalarını, Dünya’daki bir laboratuvarda yeniden üretilmesi imkansız olan olaylarla test etmeyi mümkün kılıyor.”
Veriler analiz edildikten sonra uzayın bileşiminin, gaz bulutlarının veya diğer galaksilerin dinamiklerinin daha iyi anlaşılmasına yardımcı olabilir.
Proje, Fransız ve Çin uzay ajanslarının yanı sıra her iki ülkeden diğer bilimsel ve teknik grupların ortaklığından kaynaklanıyor.
Batı ile Çin arasında bu seviyedeki uzay işbirliği, özellikle ABD’nin 2011’de NASA ile Pekin arasındaki her türlü işbirliğini yasaklamasından bu yana oldukça nadir görülüyor.
– Zamana karşı yarış –
ABD’deki Harvard-Smithsonian Astrofizik Merkezi’nden gökbilimci Jonathan McDowell şunları söyledi: “ABD’nin teknoloji transferiyle ilgili endişeleri, ABD müttefiklerinin Çinlilerle işbirliği yapmasını önemli ölçüde engelledi, ancak bu bazen oluyor.”
2018 yılında Çin ve Fransa, esas olarak deniz meteorolojisi için kullanılan bir oşinografik uydu olan CFOSAT’ı ortaklaşa fırlattı.
Ay’ı keşfetmek için Çin’in Chang’e programına birçok Avrupa ülkesi katıldı.
McDowell, SVOM’un “hiçbir şekilde benzersiz olmadığını” ancak Çin ile Batı arasındaki uzay işbirliği bağlamında “önemli” olmaya devam ettiğini söyledi.
Uydu, Dünya’nın 625 kilometre (388 mil) üzerindeki bir yörüngeye ulaştığında verilerini gözlemevlerine gönderecek.
Asıl zorluk, gama ışını patlamalarının çok kısa olması ve bilim adamlarının bilgi toplamak için zamana karşı yarışmasına neden olmasıdır.
Bir patlama tespit edildiğinde SVOM, görevdeki ekibe günün her saati bir uyarı gönderecektir.
Beş dakika içinde, daha ayrıntılı gözlemler yapabilmek için patlama kaynağının ekseniyle tam olarak hizalanacak bir teleskop ağını yerde çalıştırmak zorunda kalacaklar.
