Daha yakından bakın: Türkiye neden İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliğini engelliyor?

STOCKHOLM (Reuters) – İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya hızlı bir şekilde katılma umutları, Türkiye’nin askeri ittifaka katılmasına veto eden itirazlarla sarsıldı.

Üç ülke, geçen Haziran ayında Madrid’de nasıl ilerleyecekleri konusunda anlaşmaya vardı, ancak Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, özellikle İsveç’in anlaşmada kendi tarafına bağlı kalmadığını söyledi.

Erdoğan bu hafta üyelik müzakerelerini süresiz olarak erteledi.

30 NATO üyesinden bugüne kadar yalnızca Türkiye ve Macaristan, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinden sonra güvenliklerinden endişe duyan İsveç ve Finlandiya’nın üyeliğini onayladı.

Türkiye neden İsveç ve Finlandiya’nın üyeliğine karşı çıkıyor?

Türkiye, özellikle İsveç’in Ankara’nın söylediğine göre 1984’te Türk devletine karşı silaha sarılan yasadışı Kürdistan İşçi Partisi’nden (PKK) militanları barındırdığını söylüyor.

PKK, Türkiye, İsveç, ABD ve Avrupa’da terör örgütü olarak belirlendi.

Türkiye, Stockholm ve Helsinki’den PKK’ya ve 2016 darbe girişiminden sorumlu tuttuğu bir başka gruba karşı daha sert bir tavır almasını istiyor.

Madrid’de Finlandiya ve İsveç, şüpheli militanların iadesi ve sınır dışı edilmesi çalışmalarını hızlandırmak da dahil olmak üzere terörizmle mücadele için daha fazla çalışmaya karar verdiler.

Ancak İsveç mahkemeleri bazı sınır dışı etme işlemlerini engelledi.

Ankara’nın nefret suçu olarak nitelendirdiği, ancak İsveç’in ifade özgürlüğü yasalarının kapsamına girdiği Stockholm’deki protestolar üzerine İsveç ile Türkiye arasında gerilim de arttı.

Stockholm Üniversitesi Türk Araştırmaları Enstitüsü başkanı Paul Levin, “İsveç, Türkiye’nin endişelerinin çoğunu ele aldı ve bu üçlü mutabakatı uygulamaya devam edecek… ancak bunun yeterli olmadığı artık açık.” dedi.

Türkiye’nin üyeliği engellemede başka hedefleri var mı?

Mayıs ayında Türkiye’de seçimler var. Bazı yorumcular, Erdoğan’ın NATO konusundaki tutumunu, seçmenleri yaşam maliyeti krizinden uzaklaştırma ve uluslararası bir devlet adamı imajı yansıtma girişimi olarak görüyor.

Diğer yorumcular, NATO’nun onayını ABD ile bir anlaşmanın parçası olarak kullanmak isteyebileceğini söylüyorlar. Washington ile ilişkiler, Türkiye’nin İslam Devleti’ne karşı mücadelede ABD destekli Suriyeli Kürt militanlarla çatışması nedeniyle gerildi.

Türkiye de ABD’den F-16 savaş uçağı almak istiyor ancak bazı Kongre üyelerinin itirazlarıyla karşılaşıyor.

İsveç ve Finlandiya neden NATO’ya katılmak istiyor?

İsveç ve Finlandiya’nın uzun süredir resmi askeri uyumsuzluk politikaları var, ancak Rusya’nın Ukrayna’yı işgali yeniden düşünmeye yol açtı.

Finlandiya’nın Rusya ile 1.300 km (810 mil) sınırı vardır ve İsveç’in Gotland adası, Rusya’nın Kaliningrad bölgesindeki Rusya’nın Baltık Filosunun evinden 300 km (186 mil) uzaklıktadır.

Bot ülkeleri, toplu savunma koşuluyla NATO’yu kendi güvenliklerini sağlamanın en iyi yolu olarak görüyorlar.

NATO neden İsveç ve Finlandiya’yı istiyor?

Her ikisinin de nispeten güçlü orduları var. Finlandiya, 285.000 personel ve 650 tank toplama kapasitesine sahiptir. İsveç, Baltık Denizi koşullarına göre tasarlanmış güçlü bir hava kuvvetlerine ve denizaltı filosuna sahiptir. Stratejik olarak, iki ülke NATO’nun Rusya’ya karşı cephe hattındaki bir boşluğu doldururken, ittifakın Baltık bölgesinde gücünü yansıtmasını sağlıyor.

Finlandiya, İsveç olmadan katılabilir mi?

Teknik olarak evet, ancak İsveç üzerinden stratejik kara erişimi olmadan Finlandiya’yı savunmak NATO için zor olacaktır.

İsveç ve Finlandiya birlikte ilerlemek istiyor, ancak Türkiye’nin öncelikle İsveç’e yönelik öfkesi nedeniyle, Finlandiya sonunda sürece karşı sabrını kaybedebilir. Finlandiya dışişleri bakanı ve İsveç başbakanı, ortak üyeliğin öncelik olduğunu ve Finlandiya’nın ancak İsveç’in üyeliği Türkiye tarafından kalıcı olarak yasaklanması halinde farklı bir yol düşüneceğini söyledi.

NATO Türkiye’yi ihraç edip İsveç ve Finlandiya’nın katılmasına izin verebilir mi?

NATO’nun kuruluş belgesinde üyelerin askıya alınması veya ihraç edilmesi için resmi bir mekanizma yoktur ve Türkiye hayati bir stratejik müttefiktir.

şuan ne oluyor?

Analistler, katılım sürecinin en azından Türkiye seçimleri aradan çekilene kadar askıda kalmasını bekliyorlar.

O zamana kadar ilerleme yavaş olabilir. Madrid anlaşmasının tam olarak uygulanması yıllar alabilir ve İsveç, Türkiye’nin diğer bazı taleplerini karşılamanın imkansız olduğunu söyledi.

Türkiye’nin ulusal güvenlik endişeleri kolayca giderilemeyecek ve İsveç ve Finlandiya’nın gelişmeleri etkileme yeteneği marjinal.

Ancak İsveç, Finlandiya ve NATO uzayan bir süreçten kaçınmak istiyor.

Levin, “Türkiye’nin eylemleri artık Putin’e fayda sağlıyor. Bu, bir bütün olarak ittifak için bir sorun olmalı.”

Stockholm’de Simon Johnson, Ankara’da Hüseyin Hayatsifer ve Helsinki’de Anne Koranen tarafından rapor edildi, Editör: Timothy Heritage

Standartlarımız: Thomson Reuters Güven İlkeleri.