Kıbrıs'ta Enerji Barışı Potansiyeli – Ekonomi ve Çevre

Bela/Bili'de artan gerilim, dondurulmuş çatışmaların neden sonsuza kadar değişmeden kalmasını bekleyemeyeceğimize dair iyi bir örnek teşkil ediyor. Pile/Pele, Kıbrıslı Türklerin kuzeyini Kıbrıslı Rumların güneyinden ayıran tampon bölge içinde yer alıyor. Ağustos 2023'teKıbrıslı Türk güvenlik güçleri, Kıbrıs'ta yerli Kıbrıslı Rumlar ve Kıbrıslı Türklerin yaşadığı son yerleşim yerinde tartışmalı bir yolun inşası nedeniyle BM barış güçleriyle çatıştı. Neyse ki savaşan taraflar ekim ayında bu konuda anlaşmaya vardı.

Ancak olay, Kıbrıs'ta resmi olarak “ateşkes” olarak tanımlanan statükonun kırılganlığını ve “Kıbrıs sorununa” devam eden gerçek bir barış inşası ve uzlaşma süreci yoluyla kalıcı bir çözüme duyulan ihtiyacı açıkça ortaya koydu.

Paylaşılan fırsatları vurgulayın

Avrupa Birliği'nin dağılmasından bu yana altı yılı aşkın süredir resmi görüşmelerin yapılmadığı bir dönemden sonra, 2024 yılında Kıbrıs'ta resmi müzakere sürecini yenilemek için bazı uluslararası girişimlerde bulunulabilir. Crans Montana'daki Uluslararası Kıbrıs Konferansı. Eğer bu gerçekten gerçekleşirse, amaç çatışmaya nihai bir çözüm bulmak, bölgede olup bitenlerden ve İsrail ile Hamas arasındaki savaşın neden olduğu yıkımın boyutlarından ders çıkarmak olmalıdır.

Enerji bu barış görüşmelerinin bir parçası olmalıdır çünkü barış yapma sürecine katkıda bulunma konusunda büyük bir potansiyele sahiptir. Geçmişte enerji bölücü bir egemenlik meselesi olarak görülse de, gaz ve yenilenebilir enerji de dahil olmak üzere enerji iş birliği, karşılıklı yarar ve fırsatların olduğu ortak bir gelecek vizyonunu kolaylaştırabilir.

Kıbrıs Cumhuriyeti halihazırda Yunanistan, İsrail ve Mısır başta olmak üzere komşu ülkelerle enerji diplomasisine aktif olarak katılmaktadır. Buna Doğu Akdeniz Gaz Forumu (EMGF) gibi ortaklıklar ve ittifaklar kurmak ve adanın diğer tarafındaki Kıbrıslı Türklerle yaşanan tarihi çatışmayı göz ardı ederek adayı bu ülkelere bağlamak ve enerji kaynaklarından yararlanmak için anlaşmalar yapmak da dahildir. .

Geçmiş örneklerden ders alın

the Deniz Sınır Anlaşması İsrail ile Lübnan arasındaki ilişkiler gelecekteki işbirliği için potansiyel bir ilham kaynağıdır. Her iki taraftaki Kıbrıslı liderler de bundan ders çıkarmalı; zira bunlar, çatışan iki ülkenin, birbirlerini resmi olarak tanımadan, yaratıcı çatışma çözüm mekanizmaları aracılığıyla deniz sınırları ve doğal gaz kaynakları konusunda nasıl fikir birliğine varmayı başardıklarının başlıca örneğidir. ABD'nin aracılık ettiği İsrail-Lübnan müzakerelerinin Ekim 2022'de başarıya ulaşmasını sağlayan ve Kıbrıs ihtilafıyla da alakalı olabilecek altı faktör var:

İlk olarak hem İsrail hem de Lübnan, çatışmanın tamamı yerine yalnızca tek bir sorunun çözümüne odaklanmaya karar verdi. Bu yaklaşım, siyasi pozisyonlarda herhangi bir değişikliğe ya da karşılıklı tanınmaya gerek duymadan net bir gündem ortaya koyuyordu.

İkincisi, arabuluculuk süreci açıktı. ABD arabulucuydu. Başlangıçta arabuluculuğu öncelikle sanatsal nitelikteydi, ancak süreç ilerledikçe daha politik bir rol de üstlendi. Arabulucu Amos Hochstein, Başkan Joe Biden'ın sırdaşıydı ve ona süreçte bir miktar nüfuz sağlıyordu.

Müzakereler başlangıçta uluslararası hukuka dayansa da nihai sonuç siyasi anlayışlara dayanıyordu.

Üstelik hem İsrail hem de Lübnan, farklı nedenler ve teşviklerle müzakere sürecine katılmaya istekli olduklarını ifade ettiler. Bu ortak taahhüt, etkili arabuluculukla birleştiğinde, on yılı aşkın süredir defalarca başarısız olan müzakere sürecinin başarısının sağlanmasına yardımcı oldu.

Daha sonra arabulucu her bir tarafın temel ihtiyaçlarını belirlemeye odaklandı. İsrail için bu güvenlikti; Lübnan ekonomisi için. Bu ihtiyaçların birbiriyle çelişmediği anlaşıldıktan sonra tüm ihtiyaçları karşılayan bir anlaşmaya varılabilir.

Beşincisi, çözüm tamamen hukuki değil, siyasiydi. Müzakereler başlangıçta uluslararası hukuka (UNCLOS) dayalıyken, nihai sonuç siyasi anlayışlara dayanıyordu. Önceki farklılıklara rağmen Her iki taraf da deniz sınırının başlangıç ​​noktasındadır ve ilgili yasal hükümlerin yorumlanması, gerçekte neyin başarılabileceğine odaklanmayı tercih ediyor.

Son olarak, olası spoilerlar müdahale etmekten kaçındı. İran, özellikle Hizbullah aracılığıyla Lübnan'daki nüfuzuna rağmen müzakere sürecini tehlikeye atmamayı tercih etti. Liderliği ekonomik çöküşle ilgili suçlamalarla karşı karşıya kalan Hizbullah, ülkenin içinde bulunduğu zorlu ekonomik koşullar nedeniyle içeride baskıyla karşı karşıya kaldı. Bu nedenle Hizbullah ve müttefikleri petrol ve gaz sektörünü potansiyel bir kurtarıcı olarak gördüler ve konuşmalarında bu fikri aktif olarak savundular. İran da bu perspektifi desteklemiş ve ABD ile nükleer anlaşma ve yaptırımların kaldırılmasına ilişkin müzakerelerde fayda elde etmeyi hedeflemiştir. Anlaşmanın zımni olarak onaylanması, müzakerelerin başarısı açısından çok önemliydi.

Barış için olasılıklar

İsrail-Lübnan anlaşmasının gösterdiği gibi, iradenin olduğu yerde yol da vardır, tanınmadan angajman da vardır Olabilmek Somut faydalar elde etmek. Benzer ilerlemelerin Kıbrıs'ta da yaşanması mümkündür. Zaten öğrenilebilecek başarılı bir yerel örnek var: 2011'de Mari Elektrik Santrali'ndeki patlamanın ardından Kıbrıs Rum tarafı, Kıbrıs Türk tarafından elektrik satın aldı ve elektrik şebekeleri birbirine bağlandı. Bu durumda başarılı katılımın anahtarı, süreci (hükümetten ziyade) resmi olarak yönlendiren ve insanların gerçek ihtiyaçlarını karşılama kapasitesine sahip olan Ticaret Odalarının rolü olmuştur.

Enerji konularının adadaki ilişkilerin iyileştirilmesinde oynayabileceği potansiyel rolü kabul etmenin zamanı geldi. Türkiye ile Kıbrıs arasındaki deniz sınırının çizilmesi, adanın güneş enerjisi gibi yenilenebilir enerjilerin geliştirilmesine hazırlanması ve tampon bölgeden yararlanılması konusunda görüşmeler yapılmalıdır. Her iki toplum fiilen ortak bir kurum kurabilir Yenilenebilir enerjilere adanmıştır ve ilgili AB ve BM enerji standartlarını benimsemektedir. Her iki sistem arasındaki birbirine bağlı enerji ağını güçlendirmek için çalışırken, bir topluluğun yenilenebilir enerji projelerine, diğerinin ise doğal gaz girişimlerine odaklanacağı şekilde işi bölmeye karar verebilirler.

Kıbrıslılar, çatışmaların çözümünde yaratıcı yaklaşımlara açık olmalı ve işbirliği ile barışçıl ilişkileri geliştirmek için enerji kaynaklarında yatan potansiyeli tanımalıdır.

Ayrıca her iki toplumun da üretilen enerji fazlasının Türkiye ve Yunanistan'a sağlanması konusunda anlaşması gerekiyor. Şu anda Türkiye büyük bir tüketicidir ve Türk hükümetinin Kıbrıslılardan enerji satın alması mali açıdan faydalı olacaktır. Öte yandan Yunanistan, Mısır, İsrail, Kıbrıs ve Yunanistan arasında bağlantı kurmaya yönelik mevcut planlar doğrultusunda Kıbrıs'ın enerji sistemlerini kendi sistemine bağlamanın faydasını görecektir. Böyle bir enerji anlaşması, Doğu Akdeniz Gaz Forumu'nun şu ana kadar başaramadığı bir noktaya, Türkiye'yi de dahil ederek neredeyse tüm Doğu Akdeniz ülkelerini birbirine bağlayacaktır.

Kıbrıslılar, çatışmaların çözümünde yaratıcı yaklaşımlara açık olmalı ve işbirliği ile barışçıl ilişkileri geliştirmek için enerji kaynaklarında yatan potansiyeli tanımalıdır. Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa Birliği, bu tür girişimlerin teşvik edilmesinde ve yenilenebilir enerji projeleri için gerekli fonların sağlanmasında önemli bir rol oynayabilir. Kıbrıs'ta hâlihazırda mevcut olan uluslararası enerji şirketleri de bu yaklaşımı desteklemelidir, çünkü bunlar doğal gazla ilgili projelerin geliştirilmesini yönlendirebilir ve yenilenebilir enerjiyle ilgili projelere ilgi duymaları muhtemeldir.

Ortak komiteler, kurumlar veya sivil toplum girişimleri aracılığıyla adadaki iki toplumlu işbirliğinin arttırılması, genel atmosferi iyileştirebilir, yeni fırsatlar yaratabilir, günlük yaşamı daha iyi hale getirebilir ve Kıbrıs anlaşmazlığına kapsamlı bir çözüme yönelik ilerleme kaydetmeleri için liderler üzerinde aşağıdan yukarıya baskı oluşturabilir. . Enerji, yeni bir resmi müzakere turu başlatılmadan önce bile buna önemli ölçüde katkıda bulunma potansiyeline sahip.