Ömer Ferit Kam: Materyalizme karşı varoluş birliğini savunmak

1933’teki üniversite reformu, Türk entelektüel ve akademik ortamının manzarasını sonsuza dek değiştirdi. Sözde reform kapsamında, Darülfünun’un önceki profesörlerinin yarısından fazlası (kelimenin tam anlamıyla “bilim evi, Türkiye’de 1933’ten önceki tek yükseköğretim kurumu) – kesin olarak, 240 üzerinden 157 – sembolik bir hareket olarak kovuldu bilim ve bilgilerinin güncel olmadığını ve terk edilmesi gerektiğini göstermeyi amaçladı.

Kemalist yönetim, yüksek öğrenimde tam bir Batılılaşmayı hedeflerken, ulusal Yahudiler o yıl yapılan seçimleri kazandıktan sonra, birçoğu Yahudi soyundan kaçan vatanlarından süren Alman bilginlerin durumunu sömürdüler. Gerçekten de Kemalistler, Darülfünun’un önceki profesörlerine kızgındılar. Eğitim bakanı ve 1933’teki üniversite reformunun mimarı Reşit Galip, “Darülfünun, Alfabe Devrimi’ne herhangi bir destek vermedi ve yeni tarih yazımı veya ekonomi politikaları için kalemlerini çizmedi. İstanbul’un Darülfünun nihayetinde susturuldu, dünyayı bir ortaçağ izolasyonuyla terk etti. ” Bu vahşi sözler, erken Cumhuriyet döneminin bilim adamları ve düşünürleri ile devletin yöneticileri arasındaki çatışmanın Kemalist anlayışı için tipikti. Türkiye’nin en seçkin profesörlerini kovmaktan memnun olan rejim, onları yeni gelenler, Almanlar ile değiştirdi.

1933 reformu birçok profesörün kendilerini unutkan ve yıkıcı bir sessizlikte bulmasına neden oldu. Bugün, üniversite reformundan önce ve sonra bildikleri, düşündükleri ve yazdıklarıyla güçlü bir bağımız yok. Felsefi, edebi ve bilimsel miraslarını korumaya yönelik çabalar bilgiyi genç nesillere aktaramadı. Sadece yüksek öğrenim tarihindeki uzmanlar çalışmalarına aşinadır. Ancak, bazıları İslami bilgi konusundaki itibarı ile tanınmaktadır. Ömer Ferit Kam, birçok Reşit Galip Alman’sından daha fazla alıntı yapılan İslam felsefesi ve Sufizm’in az bilginlerinden biriydi.

Erken dönem

Kam 11 Ocak 1864’te İstanbul’da üst sınıf bir ailede dünyaya geldi. Babası Ahmet Muhtar Paşa, bir süre Sultan II. Abdülhamid’in özel doktoru olarak görev yapan askeri bir doktordu. Ataları aslen Çankırı ilinin merkezindeydi.

Kam ilk olarak Beylerbeyi Rüştiyesi ortaokulunda çeşitli öğretmenlerden aldığı özel derslerin yanında okudu. Babasının isteklerini yerine getirmek için siviller için bir tıp okulu olan Mekteb-i Tıbbıye-yi Mülkiye’ye kaydoldu. Ancak, sadece bir yıl sonra tıp fakültesinden ayrıldı ve yüksek öğrenimde bir şans daha için hukuk fakültesi Mekteb-i Hukuk’a kaydoldu. Ne yazık ki, iki yıl sonra babasının ani ölümü üzerine o okulu da terk etmek zorunda kaldı.

Kam, öğrenmeye büyük ilgi gösterdi. Özel öğretmenlerinden her şeyi ve her şeyi öğrenmek, böylece Arapça, Farsça ve Fransızca öğrenmek için elinden geleni yaptı. Ayrıca Hadisler, Hz.Muhammed’in hayatı ve sözleri hakkında da büyük bilgiye sahipti. Kam, özel öğretmenleri için, özellikle de bir şair ve devletin matbaası müdürü Mehmet Nüzhet Efendi’ye bol şükran duydu. Ayrıca 1905 yılında Fatih Camii’nde Mustafa Asım Efendi’nin derslerinden özel bir ders vermek için bir İslam lisansı olan bir icazetname aldı.

Babasının ölümünden birkaç yıl sonra Kam, Hükümet Tercüme Bürosunda çevirmen olarak çalışmaya başladı. 1888’de mezun olduğu Beylerbeyi Rüşdiyesi’nde Fransızca öğretmeni oldu. Geniş dil bilgisi, tüm kariyeri boyunca onu yönlendirecekti. İran’ın İstanbul Büyükelçisi Mirza Rıza Danış Han’ın şiirini Türkçeye çevirdikten sonra İran hükümeti tarafından kraliyet emri verildi.

Edebiyat ve felsefe profesörü

1914 yılında Kam, arkadaşı ve manevi lideri Mehmet Akif Ersoy’un aynı pozisyondan ayrılmasının ardından Darülfünun’da Türk dili ve edebiyatı profesörü olarak atandı. Edebiyat profesörü olarak çok çalışmış ve halen “Asar-ı Edebiyye Tedkikatı” (“Edebiyat Eserleri Çalışması”) başlığı altında yayınlanmış klasik Türk edebiyatı eğitimi üzerine bir kitap yazmış olmasına rağmen, Darülfünun’dan ayrılıp Süleymaniye Medresesi’ne geçti. 1917’de tarih ve felsefe öğretmek.

Kam, hem Eşref Edip tarafından yayınlanan, hem de büyük şair Ersoy tarafından düzenlenen “Sırat-ı Müstakim” ve “Sebilürreşad” adlı İslam dergilerinin düzenli yazarlarından biriydi. İslam felsefesi ve tasavvuf hakkında uzman makaleler yazdı. 1913’te Kam, Avrupa “ulema ve felasife” nin (akademisyenler ve filozoflar) yollarını incelemek üzere Avrupa’ya gönderildi. Sebilürreşad’daki izlenimlerini “Avrupa Mektupları” başlığı altında yazdı.

Kemalist rejimin medreseleri yasaklamasından önce Kam Süleymaniye Medresesi ve Darülfünun’da felsefe profesörü olarak çalıştı. Ondan sonra 1924 yılında Darülfünun’a Fars edebiyatı profesörü olarak atandı. Dokuz yıllık çalışmanın ardından daha önce bahsettiğimiz durumlar nedeniyle 1933’te kovuldu.

İslamcı ve / veya Sufi

Kam II’nin İslamcıları arasındaydı. Meşrutiyet (İkinci Anayasa) dönemi. Ersoy ve o zamanın diğer önde gelen İslamcıları ile arkadaş oldu ve onunla birlikte çalıştı. İkinci Anayasa döneminin İslamcıları temel olarak devlet memuru ya da akademisyen olarak çalışan bilgin ve edebi insanlardı. Akranları gibi Kam da çift taraflı bilgiye sahipti. Hem Doğu hem de Batı dillerini biliyordu. Batı felsefesi ve doğu Sufizminde uzmandı.

Ancak, yine, Müslüman yoldaşları gibi, laik rejim tarafından işinden ve itibarından kesildi. Kam, 1933’teki şiddetli reformdan sonra zamanını yalnızlık ve hayal kırıklığı içinde geçirdi. Hükümet için birkaç önemsiz iş yaptı, ancak Doğu ve Batı bilgisinin saygın alimi olduğu eski günler iyiye gitti.

Öte yandan Kam, bu sefer Sufizm yolunu daha kişisel ve varoluşsal bir şekilde değiştirdi. İbn Arabi ve Rumi’nin metinleri üzerinde çalışmış, düşünmüş ve yazmış, bu da onu “Vahdet-i Vücud” (“Varoluş Birliği”) ve “Dinî ve Felsefi Musahabeler” adlı iki ciltte ışığa çıkaran bireysel bir Sufizme yönlendirmiştir. ”(” Din ve Felsefe Konuşmaları “). Diğer eserleri arasında “Türrehat” (“Erken Şiirler”), “Şerh-i Mütun” (“Klasik Metinler Şerhi”), “İran Edebiyatı Tarihi” (“İran Edebiyatı Tarihi”), “Sabit ve Baki Hakkında İnceleme” (“Sabit ve Baki İki Türk Şairi Üzerine Çalışma”), “Felsefe Tarihi Notları” (“Felsefe Tarihine İlişkin Notlar”) ve “İlm-i Ahlak” (“Etik Bilgisi;” Emile Boirac’ın çevirisi ).

Kam, Cumhuriyet döneminde, özellikle Celal Nuri İleri’nin savunduğu pozitivizme ve materyalizme karşı, İslam adına maneviyatı ve metafiziği savunan ilk yazar oldu. Kam daha çok İslami tasavvufu, özellikle İbnü’l Arabî’yi modern metafizik açısından yorumladı.

Kam 22 Mayıs 1944’te Ankara’da öldü.