Türkiye, Afrika’daki diplomatik ve ekonomik nüfuzunu güçlendirmeyi hedefliyor

Türkiye, küresel sahnede yeni dostlar edinmenin yollarını ararken, uluslararası ilişkilerdeki nüfuzunu da güçlendiriyor. Türk bakanların yakın zamanda Nijer’e yaptığı ziyaret ve Somali ile petrol ve doğal gaz aramalarına yönelik yapılan yeni anlaşma, Ankara’nın Afrika ile büyüyen bağlarının altını çiziyor.

AKP yirmi yıldır iktidarda ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın liderliğinde Ankara kıtadaki varlığını güçlendirerek buradaki büyükelçilik sayısını dört katına çıkardı.

Pek çok Afrika ülkesinin eski sömürgeci yöneticilerinden yüz çevirdiği bir dönemde Türkiye, bu ülkelerin bıraktığı boşluğu doldurmanın yollarını arıyor.

Paris’teki Çağdaş Türkiye Gözlemevi için Türkiye’nin Afrika’daki çıkarları üzerine bir çalışmanın yazarı Selin Gökum, Erdoğan’ın kendisini Batı’ya alternatif olarak sunduğunu söylüyor. Jokum, Agence France-Presse’ye, Ankara’nın sömürgecilik mirasını taşıyan Avrupalıların varlığıyla karşılaştırıldığında kıtadaki varlığının “samimiyetini” sıklıkla vurguladığını ekledi.

Türkiye, aralarında Somali, Libya, Kenya, Ruanda, Etiyopya, Nijerya ve Gana’nın da bulunduğu kıtadaki birçok ülkeyle savunma anlaşmaları imzaladı. Bu anlaşmalar, Türkiye’nin savunma sanayicilerine, özellikle de güvenilirliği ve düşük maliyetiyle bilinen insansız hava araçlarına yönelik sözleşmelerin kapısını araladı. Terörle mücadelede yaygın olarak kullanılan Türk İHA’ları son dönemde Çad, Togo, Burkina Faso, Mali ve Nijer’e teslim edildi.

Türkiye aynı zamanda Afrika’da enerji sektöründeki çıkarlarını genişletmek için de çalışıyor. Eylül veya Ekim aylarında, Libya sularında yürüttüğü göreve benzer şekilde Somali açıklarında da bir petrol ve gaz arama misyonu başlatmayı planlıyor. Ankara’nın, Nijer’in gelecekte Rusya tarafından inşa edilecek Akkuyu nükleer santraline enerji sağlamak için ihtiyaç duyduğu bol miktardaki uranyum yataklarına göz diktiği de söyleniyor, ancak Ankara’nın diplomatları bunu inkar ediyor. Ancak Erdoğan, 2023’teki darbeden bu yana Nijer’i yöneten generallerle bağlarını güçlendirdi. Niamey, geçtiğimiz Çarşamba günü Türkiye’nin istihbarat şefi ile dışişleri, enerji ve savunma bakanlarını kabul etti.

Fransız Uluslararası ve Stratejik İşler Enstitüsü’nde Türkiye uzmanı Didier Bellion, Ankara’nın genel olarak “güvenilir bir ortak”, “özellikle inşaat ve altyapı sektörlerinde” görüldüğünü söyledi. Türk şirketlerinin hastane, havaalanı veya cami gibi dev projeler inşa ettiğinde “son teslim tarihlerine ve bütçelere uyulduğunu” sözlerine ekledi. Bu itibar daha fazla talep anlamına geliyor: Ticaret Bakanlığı’na göre 2023 yılında Türk müteahhitler 85,5 milyar dolar değerindeki projelerde yer aldı.

Türk Hava Yolları Afrika kıtasını da dolaşarak Afrika’da 62 noktaya uçuyor. 2012 yılında havalimanı Türk finansmanı ve desteğiyle yeniden inşa edilen Mogadişu’ya dönen ilk havayolu oldu.

Türkiye, özellikle eğitim, medya ve Afrika’daki birçok Müslüman ülkeyle ortak din yoluyla bölgede önemli miktarda yumuşak güç biriktirmeyi başardı.

Türk Bilgi Vakfı, 17.000 öğrenciye hizmet veren 140 okul ve kurumdan oluşan bir ağı kapsayacak şekilde genişledi ve 60.000 Afrikalı Türkiye’de eğitim görüyor. Diyanet İşleri Başkanlığı da bölge genelinde insani faaliyetlerini ve camilere ve din eğitimine verdiği desteği yoğunlaştırdı. Türk Yayın Kurumu ayrıca Fransızca, İngilizce, Svahili ve Hausa dillerinde programlar sunmakta ve geleceğin gazetecileri için eğitim kursları geliştirmektedir.