Türkiye depremzedeler buraya sığınıyor

Sultan Kılıç, 6 Şubat günü saat 04.30 sıralarında Adana’da 6. kattaki apartman dairesinde 10 yaşındaki oğlu Kağan’la birlikte uyurken yer konuşmaya, bina sallanmaya başladı.

Taşınan Sag Harbour mimarı Kılıç Hanım’ın arkadaşı Zeynep Gündüz, “Gürültü, tek bir kaynaktan gelmeyen alçak, derin bir ses. Her yerden gelen bir ses gibi. Her şey onunla titreşir” dedi. 2018’de Türkiye’den.

Bayan Jones, John Jermain Anıt Kütüphanesi’nin güvenliğinden The Star’a hayatta kalma öyküsünü anlatırken Bayan Kılıç için çeviri yaptı.

Bina sallanırken Bayan Killick oğlunun odasına koştu ve gözlerinin içine baktı. Gördüğü korku hafızasına kazınmıştı. Kafası karışmıştı ve Bayan Killick onu uyanık olduğuna ikna etmek zorunda kaldı. Sonraki bir buçuk dakika boyunca ikili, New Yorkluların anlaması güç bir kabus yaşayacak.

“Bir ‘hayat üçgeni’ oluşturduk ve ölümü bekledik. O bir buçuk dakikada 15 yıllık ömrümü kaybettim. Okuldaki tatbikatlarını hatırlamasını söyledim ve iyi olacağımızı söyledim. Kılıç Hanım, ‘Anne hadi evden çıkalım, ölmek istemiyorum’ dedi.

“Binanın çökeceğinden emin olduğum için ona sarıldım ve ona sarılarak ölmek istedim. Allah’ın izniyle kurtulduk. Sarsıntının geçmesini bekledik ve ardından apartmandan ayrıldık.”

Adana, merkez üssünden yaklaşık 134 mil uzakta, üç milyon bir şehirdir.

Gaziantep, 7.7 büyüklüğünde. Bizim şartlarımıza göre, Newark Havaalanı’na arabayla gitmek. Yıkımın boyutunu anlamak için New Jersey’de bir depremin South Fork’ta bir evi yerle bir ettiğini hayal edin.

Gaziantep depremi, Türkiye’de son 80 yılın en ölümcül depremi oldu. 6 Şubat’tan bu yana, bazıları çok güçlü olan 7.500 artçı şok oldu. Pazartesi günü, Gaziantep’e sadece 20 mil uzaklıkta bulunan Kahramanmaraş ilinde 5,2 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. Bir milyondan fazla insan evsiz kaldı.

Kılıç Hanım, “Adana çok yoğun olduğu için merkez zannettik” dedi. “Merkezde nasıl bir yer olduğunu hayal bile edemiyorum.”

Gün doğumundan önceki karanlıkta binanın dışında yağmur yağıyordu ve yer çamurluydu. Adana bir güney şehridir ve iklim Virginia’nınkine benzer, ancak soğuktu. İnsanlar çığlık atıyor ve panikliyorlardı. Çevredeki çöken binalardan insanların kaçmasına yardım etmek için gruplar oluşturuldu.

Hemen sonrasında, her beş veya 10 dakikada bir artçı sarsıntılar hissedebiliyorlardı. Zemin katta yaşadığı ve orada kendilerini güvende hissettikleri için kız kardeşinin dairesine gitti.

O öğleden sonra ikinci deprem meydana geldiğinde onun dairesindeydiler.

“Yalın ayak koştuk. İçinde bulunduğu binaya baktık, hala hareket halindeydi. İlk depremde hasar gören binaların çoğu ikinci depremde yıkıldı” dedi.

Bayan Killick, sallanan binaları göstermek için bir mendil kutusu kullanırken gözyaşlarını tutamadı.

Binalardan biri tamamen çöktü. Yanında başka bir binanın yarısı çöktü. Kurtarma ekipleri binayı incelemeye çalıştı ama kimse bir şey yapamadı. Diğer yarısının çökmesi için tehlike çok büyük olduğu için taşı kıpırdatmazlardı. Orada ölecek seksen sekiz kişi kaldı. “Kimse canlı çıkamadı” dedi.

Sonraki iki hafta boyunca Bayan Killick ve Kagan, deprem günü giydikleri kıyafetleri giyerek dışarıda yaşadılar. Birçok şehirde hala çadır yok. Bazı insanlar arabalarında yaşıyor. Üçüncü bir güçlü artçı sarsıntının ardından yakındaki bir havaalanına gitti ve İstanbul üzerinden New York’a yöneldi.

20 yıl önce benzer bir deprem Adana yakınlarında meydana geldi ve çok fazla olmasa da binaları kaybetti. Bayan Killick, o depremden bu yana inşa edilen yeni binaların yıkılmasına şaşırmış ve kızmıştı ve yapı müfettişlerine rüşvet verildiğine inanıyordu.

“Deprem insanları öldürmedi” dedi. “Açgözlülük insanı öldürür. İnşaatçılara deprem bölgesine uygun olmayan binalar yapma izni veren inşaat departmanlarındakilerin açgözlülüğü.”

Gündüz, bir e-postada, Düzce’deki 1999 depreminden sonra, Türk hükümetinin “bina güçlendirme, kentsel dönüşüm ve travma sonrası gibi önleyici tedbirler için kullanılacak bir fon oluşturmak” amacıyla “deprem vergisi” toplamaya başladığını söyledi. hastaneler, seyyar mutfaklar, çadırlar, konteyner evler gibi kuruluşlar.” Ama bu para çoktan kaybedildi ve ne için kullanıldığını açıklayamıyorlar.”

Bir mimar olarak, deprem bölgeleri için “betonun çok sert ve çok ağır” olduğuna ve yapı yönetmeliklerinin “doğru uygulanmadığına” inanıyor.

Kadınlar hükümetin güvenilir olmadığını ve bağışların sadece STK’lara yönlendirilmesi gerektiğini söylüyor.

Kılıç Hanım vizesinin süresi bitene kadar Gündüz Hanım ile Sağ Liman’da kalacaktır. Kagan, Salı günü Sag Harbour İlköğretim Okulu’nda başladı. Türkiye’de bir daha asla güvende hissetmeyeceğini söylüyor. “Orada iyileşme umudum yok.”

Enkazdan kurtarılan yaşlı bir kadının ani gün ışığında gözlerini kırpışını izlediğini hatırladı. Kadın dünyanın sonunun geldiğini düşündü. İnsanların hayatta kaldığına ve hala yaşadığına inanmayı reddediyordum.

Aslında Bayan Killick hayatta ve iyi ama onu terk ettiği için kendini suçlu hissediyor. “Aklım hala Türkiye’de. Oğlum adına mutluyum ama bunca acıdan paçayı sıyırdığım için utanıyorum.”

Bay Street Theatre, Oxfam International için toplanan para nedeniyle, önümüzdeki Perşembe günü saat 19:00’da Southampton Şehir Müfettişi Guy Schneiderman’ın ev sahipliğinde Suriye ve Türkiye için bir yardım konseri düzenliyor. Biletler sadece 20 dolar.

14 Şubat’ta Southampton Kent Konseyi toplantısının başında bir dakikalık saygı duruşunda bulunan Bay Schneiderman, “Türkiye’de yaşananlar korkunç bir trajedi ve yardım etmek için elimizden gelen her şeyi yapmalıyız” dedi. “Hamptons’ın buna benzer uluslararası trajedilere bir şekilde tepki vermesi ve yanıt vermesi önemlidir. Zenginliğin olduğu yerde büyük sorumluluk vardır.”