Türkiye Hamas toplantısıyla diplomatik dengeyi sağlamaya çalışıyor

Bu ziyaret, Erdoğan'ın önümüzdeki ay Biden'la görüşmek üzere Washington'a yapacağı ziyaret öncesinde gerçekleşti

Analistler, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın bir Hamas lideriyle İstanbul'da yaptığı son toplantının, ülkesini Gazze'deki savaşta arabulucu olarak sunma girişimi olduğunu söyledi.

Ankara merkezli dış politika analisti Aydın Sezer, The Media Line'a, Erdoğan'ın muhafazakar tabanına hitap etmenin bir yolu olarak Türkiye'nin Hamas ile Batı arasındaki görüşmelerde rol alabileceğini göstermeye çalıştığını söyledi.

Sezer, Erdoğan'ın Hamas üzerinde bir miktar etkisinin olabileceğine inansa da bu etkinin sınırlı olacağını düşünüyor.

Sezer, “Erdoğan bir yandan Batı'yla ilişkilerini geliştirmeye çalışırken bir yandan da ülke içindeki İslami sektörleri kontrol etmeye çalışıyor.” dedi.

Reuters haber ajansına göre Erdoğan, Cumartesi günü İstanbul'da Hamas lideri İsmail Haniye ile yaptığı görüşmede Gazze'ye yardım ulaştırılmasından bahsetti.

Toplantıdan birkaç gün önce Haniyeh, Doha'da Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ile bir araya geldi.

Sezer, AKP'nin Türkiye'nin en büyük iki şehrinin yanı sıra geleneksel olarak AKP tarafından kontrol edilen bölgeler de dahil olmak üzere geçen ay yapılan yerel seçimlerde siyasi yenilgiler yaşaması nedeniyle Türk cumhurbaşkanının özellikle tabanına seslenmek isteyeceğini söyledi.

Yerel seçimlerden sadece bir hafta sonra Türkiye, İsrail'e ihracata kısıtlamalar getirdiğini duyurdu.

Sezer, Erdoğan'ın bu kayıpların kısmen Türkiye'nin İsrail ile olan ticaretinin devam etmesinden ve aynı zamanda İsrail'e karşı ülke içinde büyük protestoların patlak vermesinden kaynaklandığına inandığını söyledi.

Sezer, bu duyguların Erdoğan'ı, 7 Ekim'den sonra gerilimin yatıştığını vurgulayan ve sivil kayıpların kabul edilemez olduğunu belirten açıklamaları gibi savaşın başlarında izlemeye çalıştığı daha ılımlı üsluptan kısmen uzaklaştırdığını söyledi.

Devlet haber ajansı, 7 Ekim'den dört gün sonra Erdoğan'ın sivillere yönelik her türlü eylemin haksız olduğunu belirttiğini bildirdi.

İsrail-Hamas çatışması öncesinde Türkiye-İsrail ilişkileri güçlü bir şekilde gelişiyordu. İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog 2022'de Ankara'yı ziyaret etti ve Erdoğan, 2023'te BM Genel Kurulu oturum aralarında İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile görüştü.

German Marshall Fund'ın Ankara ofisi müdürü Özgür Ünlühisarcıklı, Media Line'a yaptığı açıklamada, Türkiye cumhurbaşkanının Gazze'deki savaşla ilgili görüşmelerde daha büyük rol oynamak amacıyla Hamas lideriyle görüştüğünü söyledi.

“Oyunda kalmak istiyor ve bu onun için önemli. Türkiye önemli bir bölgesel oyuncu ve bölgedeki önemli gelişmelere seyirci kalamaz” dedi.

Ünlühisarcıklı, çatışmalar sona erdiğinde Ankara'nın Gazze'nin yeniden inşası ve güvenliğinin sağlanması gibi konularda daha büyük bir rol oynayabileceğini de sözlerine ekledi.

“Türkiye bu rolü oynamak için Mısır ve Katar'dan daha iyi bir konumda” dedi.

Toplantının, Filistinlilerin çıkarına olduğuna inandıkları takdirde Türkiye'deki muhafazakarlar tarafından da kabul edilmesi mümkün.

Erdoğan yıllardır Filistinlilerin savunucusu ve dünya çapındaki Müslümanların lideri olarak imajını güçlendirmeye çalıştı.

Pazar günü Dışişleri Bakanı Fidan, uluslararası topluma Filistin devletini tanıma çağrısında bulundu.

Cumhurbaşkanlığı'nın Haniye ile görüşmesinin ardından yaptığı açıklamaya göre Erdoğan, “İsrail'e karşı en güçlü tepki ve zafere giden yol birlik ve bütünlükten geçer.” dedi.

Ancak Ünlühisarcıklı'ya göre Erdoğan'ın, özellikle Türkiye'nin mali durumunun kötüye gitmesi nedeniyle Batı ile ilişkilerini de sürdürmesi gerekiyor. Ülkenin ekonomik baskıları, Gazze'deki savaş öncesinde İsrail'in de aralarında bulunduğu eski rakipleriyle ilişkilerini geliştirmek için çaba harcamaya zorlamıştı.

Erdoğan'ın gelecek ay 9 Mayıs'ta ABD Başkanı Joe Biden'ı Washington'da ziyaret etmesiyle Batı ile ilişkiler güçlenebilir.

Ünlühisarcıklı, Gazze'deki savaşın yanı sıra Ukrayna'daki savaş ve İran ile İsrail arasındaki gerilimin de görüşmeyi gerekli kıldığını söyledi.

Toplantı haberi, Ankara'nın bir buçuk yıldan fazla bir süre ertelediği İsveç'in NATO'ya katılım başvurusunu geçen Ocak ayında Türkiye'nin onaylamasının ardından geldi.

Washington da buna karşılık, Türkiye'ye F-16 savaş uçakları satmayı kabul etti; bu, özellikle Ankara'nın Rus silahlarını satın almasının ardından ABD'nin F-35 savaş uçağı programından çıkarılmasının ardından, ülkenin yaşlanan hava kuvvetleri açısından çok önemli bir adımdı.

Ünlühisarcıklı, “Gerginliğin kontrol altına alınması, bölgesel çatışmalardan kaçınılması ve krizlerin yol açabileceği uluslararası terörizme karşı işbirliği yapılması gerektiği konusunda muhtemelen hemfikir olacaklar” dedi.