Yunanistan, deniz sınırı anlaşmazlığını çözmek için Türkiye ile görüşmeye “hazır”

Yunanistan’ın yeni atanan dışişleri bakanı Salı günü, Atina’nın iki komşusunu birkaç kez savaşın eşiğine getiren uzun süredir devam eden deniz sınırı sorununu çözmek için Türkiye ile müzakerelere başlamaya hazır olduğunu açıkladı.

Giorgos Gerapetrit, Yunan hükümetinin, doğal gaz arama hakkı da dahil olmak üzere her ülkenin münhasır ekonomik haklara sahip olduğu alanları belirleme konusunda bir anlaşmaya varmak için “mevcut olumlu iklimden yararlanmak” istediğini söyledi.

Türkiye, Doğu Akdeniz’in bazı bölgelerinde Yunanistan tarafından talep edilen potansiyel gaz rezervlerine itiraz etti. Burası aynı zamanda Yunanistan’ın açık deniz petrol ve gaz rezervleri aramaya başladığını söylediği yer. Türkiye, birkaç büyük açık deniz doğal gaz yatağının keşfedildiği birçok yerde hak iddia ediyor.

Arama amaçlı sondaj haklarıyla ilgili anlaşmazlık, üç yıl önce bir deniz çatışmasıyla doruğa ulaştı.

Gerapetrit’in çözmek istediği Türk-Yunan geriliminin merkezinde yer alan bir diğer önemli konu da, Türkiye’nin Ege Denizi ve Doğu Akdeniz kıyılarına yakın Yunan adalarının kıta sahanlığının – ve dolayısıyla Yunan egemen topraklarının – boyutudur.

Gerapetritis Kıbrıs Rum muadili Constantinos Kompos ile görüşmesi sonrasında yaptığı konuşmada, “Geriye kalan tek şey, Yunanistan’ın kırmızı çizgilerine veya ulusal önceliklerine geri döneceği anlamına gelmeden, Türkiye’nin bir yakınlaşma yolunu içtenlikle isteyip istemediğini belirlemektir.”

Bölgedeki en uzun kıta kıyı şeridine sahip olan Türkiye, sınırları dışında yer alan Yunan adalarının kıta sahanlığına sahip olduğunu tanımamakta ve Yunanistan ile Kıbrıs Rum kesiminin deniz sınırı iddialarını, bu abartılı iddiaların her ikisinin de egemenlik haklarını ihlal ettiğini vurgulayarak reddetmektedir. Türkiye ve Güney Kıbrıs. Kıbrıslı Türkler, Yunanistan ise bu pozisyonun uluslararası hukuka aykırı olduğu konusunda ısrar ediyor.

Kasım 2019’da Türkiye ve Libya, bölge ülkeleri tarafından herhangi bir oldubittiyi önlemek için yasal bir çerçeve sağlayan bir deniz sınırlandırma anlaşması imzaladı. Buna göre, Yunan hükümetinin Libya kıta sahanlığının geniş bir bölümünü ele geçirme girişimleri, 2011 yılında Kuzey Afrika ülkesini vuran siyasi krizle önlendi.

Anlaşma ayrıca Türkiye ve Libya’nın iki komşu ülke olduğunu özgürce teyit etti.

Buna yanıt olarak Mısır ve Yunanistan, Ağustos 2020’de aralarında Doğu Akdeniz’deki münhasır ekonomik bölgeyi tanımlayan bir anlaşma imzaladı. Deniz bölgeleri, ülkelere hala büyük ölçüde keşfedilmemiş olan doğal kaynaklar ve Doğu Akdeniz üzerinde haklar veriyor.

Yunanistan sık sık NATO müttefiki olan Türkiye’yi, hava sahası, etnik olarak bölünmüş Kıbrıs adası, düzensiz göç ve Ege adalarının statüsü üzerindeki çakışan iddiaları da içeren olağanüstü ihtilafları nedeniyle Doğu Akdeniz’deki düşmanlığı tırmandırmakla suçluyor.

Yunanistan, hem 1923 Lozan Antlaşması’nı hem de adaları askerden arındırılmış kalmaları koşuluyla Yunanistan’a veren 1947 Paris Antlaşması’nı ihlal ederek 1960’lardan beri Ege adalarında askeri bir varlık inşa ediyor. Ankara, hareketin barış için iyi niyetli çabalarını boşa çıkaran provokatif bir eylem olduğunu söylüyor.

Ancak mevcut sorunlara rağmen komşular, Şubat ayında Türkiye’nin güneydoğusunda meydana gelen yıkıcı depremlerin ardından onlarca yıldır tekrarlayan gerilimlere ve hatta savaş riskine neden olan anlaşmazlıkları sona erdirme sözü verdiler.

Yunanistan Başbakanı Kyriakos Miçotakis, geçen ay yeniden seçilmesinden önce Associated Press’e (AP) verdiği bir röportajda Türkiye’ye “dostluk eli” uzatacağını söyledi.

Ayrı bir röportajda, adaların statüsünü Ankara ile tartışma olasılığını tamamen reddetti ve deniz bölgelerinin sınırlandırılmasının iki ülke arasında öne çıkan tek sorun olduğunu iddia etti.

O zamandan beri Miçotakis, Vilnius’ta yapılacak NATO zirvesinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile yol haritasının yeniden formüle edilmesini sağlamaya söz verdi.

Geçen hafta iki lider telefonda konuştuklarında, her ikisi de son buzlanmanın daha iyi ilişkiler için “hayırlı” olmasını umduğunu ifade etti.